به نام خدا
شهر بلقیس کجاست :
ما در کشوری هستیم که تاریخ و تمدن آن زبانزد جهان می باشد . درباره شهر بلقیس گفته می شود که یکی از بزرگترین بناهای خشتی و گلی ایران می باشد، که در خراسان و در سه کیلومتری جنوب غرب شهرکنونی اسفراین قرار گرفته است . وسعت آن به 180 هکتار می رسد و دارای مجموعه آثار تاریخی چون بقایای ارگ ، خندق ، برج و بارو ، ویرانه های معروف به منارتپه ( مسجد جامع ) مقبره شیخ آذری ، آب انبار ، کاروانسرا ، کوره سفالگری ، بنای معروف یخدان ها ، و گورستان وسیع در نزدیکی دروازه شرقی ،
ارگ بلقیس :
یکی از سالم ترین و همچنین برجسته ترین اثری که بربقایای شهر بلقیس برجا مانده ارگی می باشد که دارای 29 برج به ارتفاع حدود ۱۱ متر است و جزء بزرگترین قلعه‌های باستانی ایران است که دارای سازهٔ بزرگ خشتی و چینه‌ای است و دارای وسعتی حدود ۵۱ هزار مترمربع می‌باشد .
در اطراف ارگ یک خندق وسیع وجود دارد که نفوذ ناپذیری قلعه را دشوارتر می‌ساخته است .
( نکته قابل توجه اینکه از لحاظ قدمت استناد به متون تاریخی در پیش از اسلام دارد و در زمان خود آباد و شکوفا بوده و در سال ۳۱ هجری توسط مسلمانان گشایش می‌شود و طبق یافته‌های باستان‌شناختی قدیمی‌ترین استقرار در این شهر تاریخی که تاکنون شناسایی شده مربوط به اواخر دورهٔ ساسانی بوده و زندگی در آن تا پایان دورهٔ صفویان به‌طور مداوم جریان داشته‌است )
این شهر در اواخر دوران طهماسب دوم و ابتدای حکومت نادرشاه یعنی در سال ۱۱۳۱ ه.ق توسط افغان‌ها کاملاً ویران و در هم کوبیده شد. به نحوی که جایگاه پیشین خود را از دست . این شهر کهن و تاریخی که داستان های اعجاب انگیز در خود دفن دارد در سال 1388 ه.ش به عنوان پایگاه میراث فرهنگی مورد تصویب قرار گرفت و با شمارهٔ ثبت ۴۴۹۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تاریخ نام شهر بلقیس :
به گفته تاریخ‌دانان و جغرافی دانان از اسفندیار پسر گشتاسب به عنوان بنیان‌گذار این شهر نام برده‌اند. الحاکم مؤلف تاریخ نیشابور از تعلق خاطر قباد (کواذ) ساسانی به آن یاد کرده است و نوشته که قباد اسفراین را (مهرجان) خطاب می نموده.
ابوالقاسم بیهقی نیز گفته اصل آن واژهٔ اسپرایین است و اسپر به معنای سپر است و آیین، روش باشد، گویا مردم آنجا با برداشتن سپر خوکرده بودند که شهر ایشان بدین لقب است .
ولیکن گویاترین و موثق‌ترین سند، که هیچگونه دخل و تصرفی در آن صورت نگرفته و جای شک نیست و زیر نظر حکومت مرکزی بوده و نام این شهر کهن را به مدت ۷۰۰ سال یعنی از زمان مغولان تا اواخر حکومت صفوی زنده داشته، سکه است. بله این سکه در زمان ارغون از پادشاهان ایلخانی در اسفراین ضرب گردیده‌است.
روی سکه نوشته شده است خاقانو/ ارابم/ اسفراین / ارغونون /دلدک گولوک /ارغون ، و همچنین پشت سکه: لا اله الا/ الله محمد/ رسول‌الله / اسفراین / این سکه و سکه‌های دیگر که به وضوح واژه اسفراین یه دستور حکومت مرکزی در روی آن ضرب گردیده مهر تأییدی بر نام و تاریخ این شهر می‌باشد.
گرچه بسیاری از مورخین و جغرافیدانان به دلیل عدم حضور از نزدیک و اتکا به گفته‌ها و نوشته‌ها دیگران به اشتباه گاه سبراین، اسپرایین و … از آن یاد کرده‌اند .
شهر بلقیس پیش از اسلام :
نکته قابل توجه برخی بر این باورند پس از گشایش اسفراین در سال ۳۱ ه.ق توسط سپاه اسلام و مشابهت میان این منطقه از لحاظ آب و هوایی با سرزمین ملکهٔ سبا «بلقیس» این شهر به بلقیس معروف شده‌است و همچنین برخی نیز دستور مرمت آن از سوی بلقیس خاتون مادر تیمورگورکانی را علت این نامگذاری می‌دانند.
اما با توجه به عدم اشاره به نام بلقیس در متون تاریخی تا پیش از دورهٔ قاجار و از طرفی گنج وگنج یابی در عهد ناصری، مردم به علت اسرارآمیز و رازگونه بودن شهر و برج باروی مرتفع و فراوانی اشیای عتیقه و بیرون بودن ساخت چنین بنای عظیمی از دست بشر و از سویی خواندن قرآن و اشاره در آن به داستان بلقیس خاتون و حضرت سلیمان در مورد داشتن گنجینه و عمارت‌های عالی و رفیع از این زمان این نام تاریخی را به این شهر نسبت داده‌اند.
شهر بلقیس پیشنهاد چینود :
ما به شما توصیه می کنیم در برنامه سفر خود به مشهد یک تایم برای رفتن به اسفراین و دیدن جاهای دیدنی آن بخصوص قلعه بلقیس که مثل ارگ بم می تواند خاطره انگیز باشد داشته باشید ، از نظر آب و هوا و زمان مناسب فصل بهار را پیشنهاد می دهیم . (سفری به تاریخ کهن داشته باشید با دیدن شهر بلقیس)
