به نام خدا
روستای میمند و شگفتی های آن :
میمند از توابع بخش مرکزی شهرستان شهربابک در استان کرمان ایران می باشد. این روستا یکی از سکونتگاههای صخرهای جهان و نوزدهمین اثر جهانی ایران بوده که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.میمند، روستایی صخرهای و دستکند با چندهزار سال قدمت و همچنین ساکنان آن از نوادگان عیلامیان هستند. همراه چی تریپ باشید.
تاریخچه روستای میمند :
در این زمینه می گویند روستایی صخره ای و دستکند با چند هزار سال قدمت این بنای باستانی، بیگمان از نخستین سکونتگاههای بشری در ایران بهشمار میرود، دورانی که هنوز ایرانیان مهرپرست بودند و کوهها را مقدس میشمردند.
در آنجا انسانهایی دل سنگها را شکافتند و یادگاری را به جا گذاشتند که امروزه پس از گذشت سالیان همچنان نماد عزم و اراده و اقتدار اجداد ایرانی بهشمار میرود. باید بدانید که در رابطه با پیدایش سازههای زیرزمینی میمند دو نظریه مطرح شدهاست ،نخست این که مجموعهٔ میمند در سدههای هشتم و هفتم پیش از میلاد همزمان با مادها که در غرب ایران آثار معماری صخرهای متعددی را به یادگار گذاشتهاند.
گروهی از اقوام آریایی به وجود آمدهاست.این احتمال نیز وجود دارد که بناهای صخرهای میمند ناشی از اعتقادات آیین مهرپرستی بوده باشد چرا که یکی از ارکان این آیین، مبتنی بر شکستناپذیری و جاودانگی پدیدهها است و همین عقیده آنها را به سوی تقدیس کوهها کشاندهاست .باز همچنین می گویند میمند شهربابک احتمالاً متعلق به سدههای دوم و سوم میلادی است.
در زمان اشکانیان در بخش جنوبی کرمان قبایل کوچنشین به هر سو کوچ میکردند. این قبیلهها در دوره اشکانیان بهطور کامل جابهجا نشده بودند و در اواخر دوره اشکانیان و اوایل دوره ساسانیان نقاط خوش آب و هوا را برای سکونت انتخاب میکردند.
وجود محلی موسوم به دژ میمند، که در آن بیش از 150 اتاق مدور سنگی ساخته شده که دخمههایی برای قرار دادن اموات بودهاست به این نظریه قوت میبخشد .علاوه بر نظریههای فوق و بر اساس سنگنگارهها و نقشونگارهای صخرهای موجود در این منطقه، با صحنههای شکار که دلالت بر زندگی اهالی گذشته منطقه مینماید، قدمت میمند به چند هزار سال پیش بر میگردد.تاکنون 65 صحنه سنگنگاره در این منطقه شناسایی شدهاست.
به گفتهٔ خانم فریباکریمی ( مسئول بررسیهای ویژه بر سنگنگارههای میمند )در میان این نقوش، صحنههایی از شکار، جنگ، نقوش حیوانات نظیر سگ، اسب و بهطور ویژه، بز دیده میشود. دو نمونه از این نقوش،یکی از این نقوش، دارای رنگ است و دیگری تصویری از صحنهٔ شکار با تیر و کمان را نشان میدهد، که از سنگنگارههای بینظیر در ایران محسوب میشوند.
معماری روستای چند هزار ساله :
همانطور که میدانیم اولین سکونتگاههای بشر در دل صخرهها بوده است، انسانها با ساختن چنین خانههایی در دل سنگ و کوه، یادگاری بسیار باارزشی برای آیندگان باقی گذاشتند. می توان گفت روستاهای صخرهای مختلفی در دنیا وجود دارد که روستای کندوان در آذربایجان شرقی، کاپادوکیه در ترکیه و داکوتا در آمریکا جزو معروفترین موارد هستند و روستای میمند نیز نمونهای بینظیر و بسیار قدیمی از مجموعه معماری صخرهای دنیا محسوب می شود .
مسکن در میمند، از روی هم گذاردن سنگ و آجر و غیره پدید نیامده، یعنی در فضای باز ساخته نشده، بلکه با از میان برداشتن انبوهی از خاک شکل گرفته و انسان نیاز به خشت و آجر و ملات نداشتهاست، بلکه میبایست تودههایی را برمیداشته تا پناهگاه مهیا شود.
به همین دلیل برای اتاق، تاقچه در اندازههای گوناگون برای جای رختخواب، ظروف، صندوق، چراغ و … کنده شدهاست. به همین دلیل کنار دیوارهای خانههای میمند، گنجه گذارده نمیشود، بلکه با کندن دیوار، حفره یا تاقچهای بهوجود میآید که اشیاء و لوازم در آنها گذاشته شده یا در آنها آویزان میگردند.
جالب است بدانید که سازنده روستای میمند و انگیزه او از انتخاب چنین معماری و ساختاری هرگز مشخص نشده است ولی شاهکار او را باید از نزدیک دید .
میمند به چه معناست:
معنی دقیق نام میمند و علت نامگذاری این روستای گرچه مشخص نیست. بر اساس حدسوگمانهای مختلف، سناریوهای متفاوتی برای انتخاب این نام وجود دارد. مثلابرخی میمند را ترکیب دو کلمه (می) به معنی شراب و (مند) به معنی مستی میدانند،و می گویند این جاذبه تاریخی به دوران قبل از اسلام برمیگردد.
مردم پس از نوشیدن می و مستی شروع به کندن صخره کردهاند تا این روستا شکل بگیرد.عدهای نیز نام میمند را برگرفته از مفاهیمی مانند میمنت و مبارکی میدانند. در حالت دیگر نیز برخی واژه (می) را تغییریافته کلمه بگ یا مغ میدانند.
مغ در فارسی باستان و اوستا بیانگر مفاهیمی مانند خدا، بزرگ و… است،(مند) نیز معنی هنرمند، دانشمند و… میدهد. حالا دیگر بستگی به خودتان دارد که بعد از سفر به روستای میمند، تجربه کدام یک از این معانی را احساس کنید. باید بدانید که اهالی سخت کوش و مهمان نوازمیمند، کشاورز و دامدار نیمهعشایری هستند .
آنها دامهای خود را در مراتع کوهستانی پرورش میدهند و در فصل بهار و پاییز در سکونتگاههای موقت زندگی میکنند. در طول ماههای زمستان، آنها درون دره، در غارهایی که از صخرههای نرم (کامار) تراشیده شدهاند، زندگی میکنند که شکلی غیرعادی از مسکن در یک محیط خشک و بیابانی است این چشمانداز فرهنگی نمونهای از سیستمی است که بهنظر میرسد در گذشته گستردهتر بوده و بهجای حیوانات، جابجایی افراد را در بر میگیرد.
بیشتر ساختمانهای فصلی تا حد زیادی در هر فصل بازسازی میشوند که بازتابی از یک رویه سنتی هستند که برای نسلها ادامه داشتهاست ،ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص هستند و در زبان و گویش آنها هنوز از کلمات لری پهلوی استفاده میشود.
جاهای دیدنی و شگفت انگیز میمند :
وقتی به این روستای زیبا و شگفت انگیز سفر کنید می توانید به جاهای دیدنی آن نیز سر بزنید از جمله :آتشکده میمند یا موزه مردم شناسی همانطور که گفتیم، یکی از نظریههای ساخت روستای میمند مربوط به زمانی بود که مردم مهرپرست بودند. همین موضوع به شکلگیری آتشکده باستانی میمند کمک کرد؛
قدمت زیاد منطقه و وجود مکانی در نزدیکی روستا با نام معبد اوستا ثابت میکند که این منطقه آتشکده داشته است و این روزها فضای آتشکده به موزه مردمشناسی تبدیل شده که دیدنش خالی از لطف نیست .
روستای میمند و شگفتی های آن
همچنین حمام سنتی میمند یک نسخه بینظیر از همان حمامهای سنتی قدیمی می باشد. در انتهای یکی از کوچهها، دالانی وجود دارد که شما را به حمام میرساند. در ابتدا وارد فضای رختکن خواهید شد که دارای یک حوض و سه سکو در اطراف آن است،خزینه حمام مثل بقیه بخشهای روستا در سنگ کندهکاری شده است.
وسط خزینه گودالی برای قرار گرفتن دیگ گرم کردن آب قرار گرفته و فضای زیرین حمام آتشخانه و محل روشن کردن آتش است،گرمای فضای حمام از طریق آتشخانه تامین میشد. روشنایی حمام با استفاده از شعله سوختن روغن گیاهی خاص، چراغ موشی و انعکاس نور روی سنگ مرمر رختکن تامین میشد که در شرایط امروزی با برقکشی این مشکل حل شده است.