به نام خدا
انواع پروتئین ها:
می توان گفت پروتئین به انگلیسی protein از جمله مهمترین اجزای بدن می باشد که نقشهای بسیار حیاتی و مهمی در بدن دارد. این مواد از توالی زنجیرههای آمینواسیدی تشکیل شدهاند که براساس نوع پروتئین، تعداد این آمینواسیدها میتواند تا چند هزار نیز برسد. پروتئینها طبق نوع و محل حضورشان عملکرد متفاوتی دارند، از جمله این وظایف میتوان به فعالیت آنزیمی به منظور کاتالیز فرایند، شناسایی میکروبها و سلولهای سرطانی، انتقال موادی مانند گازهای تنفسی و سیگنالدهی اشاره کرد همچنین این ماده جز مولکولهای زیستی محسوب میشود در ادامه مطلب همراه فودکافی باشید.
پروتئین چیست:
گفته می شود پروتئینها مانند زنجیری از یک کلاف سهبعدی بسپارهایی هستند که از ترکیب اسیدهای آمینه حاصل میشوند. باید بدانید که اسیدهای آمینه مثل یک زنجیر خطی توسط پیوند پپتیدی میان گروههای کربوکسیل و آمین مجاور به یکدیگر متصل میشوند تا یک پلی پپتید را به وجود بیاورند.
ترتیب اسیدهای آمینه در یک پروتئین توسط ژن مشخص میشود. اگرچه کد ژنتیک 20 تا اسید آمینه استاندارد را معرفی میکند، اما در بعضی از اندامگانها (ارگانیسمها) کد ژنتیک شامل سلنوسیستئین و در بعضی از آرکیباکتریها پیرولیزین میباشد.
ضمنا گاهی در پروتئینها دگرگونی به وجود میآید، یا قبل از آنکه پروتئین بتواند به وظایفش در ساخته عمل کند یا به عنوان قسمتی از مکانیسم بازرسی. پروتئینها معمولاًبه یکدیگر میپیوندند تا یک وظیفهای را با یکدیگر انجام دهند که این خود باعث استوار شدن پروتئین میشود.
ترتیبهای نامحدودی در توالی و طول زنجیره اسید آمینهها در تولید پروتئینها وجود دارد، از این رو انواع بیشماری از پروتئینها نیز میتوانند وجود داشته باشند. پروتئینهای درونیاختهای در بخشی از سلول به نام ریبوزوم توسط آرانای (RNA) ساخته میشوند.
برای مثال ، هموگلوبینوهموسیانین انتقال گازهای تنفسی را انجام میدهند و یا سیتوکرومها انتقال الکترونها و پدیدههایی از اکسایش و کاهش را عهدهدار هستند. برخی هورمونها، ساختار پروتئینی دارند مثل انسولین و بسیاری از مولکولهایی که به عنوان نشانه در برقراری ارتباطهای درون سلولی و بین سلولی عمل میکنند، ساختار پروتئینی دارند.
پروتئینهای لازم برای بدن:
در مجموع هفت نوع پروتئین مختلف وجود دارد که همه پروتئینها زیر مجموعه یکی از آنها قرار میگیرند، که شامل آنتی بادیها، پروتئینهای انقباضی (contractile) proteins)، آنزیمها، پروتئینهای هورمونی، پروتئینهای ساختاری (structural) proteins)، پروتئینهای ذخیرهسازی (storage proteins) و پروتئینهای حمل و نقل (transport proteins) هستند.
به پروتئینی که از نظر یک اسید آمینه خاص ضعیف است، پروتئین محدود شده یا ناکامل میگویند، چرا که تنها به اندازه کوچکترین مقدار اسید آمینه مورد نیاز میتواند در تولید بافت در بدن نقش داشته باشد.
پروتئین ناقص پروتئینی می باشد که حاوی تمام 9 اسید آمینه ضروری نباشد. لوبیاها، آجیلهای خاص و توفو چند نمونه از منابع پروتئین ناقص هستند.
پروتئینهای کامل:
می توان گفت معیار دیگر توصیف کیفیت پروتیئنها این است که آیا کامل هستند یا ناکامل، پروتئین کامل پروتئینی است که حاوی مقدار زیادی از تمام اسیدهای آمینه ضروری باشد، پروتئین ناکامل این ویژگی را ندارد، حالا پروتیئنهای مکمل میتوان کیفیت پروتئین در یک غذای حاوی پروتئینهای ناکامل و یا محدود شده را با خوردن آنها به همراه غذایی که حاوی مقدار کافی از اسیدهای آمینه محدود شده باشند.
بهبود بخشد. همچنین جفت و جور کردن غذاها برای تامین پروتئینهای کامل، مکمل نامیده میشود. به عنوان نمونه، برنج از نظر اسید آمینه ضروری لیزین و لوبیا از نظر اسید آمینه ضروری متیونین ضعیف است، پس با خوردن برنج با لوبیا پروتئینهای هر دو بهبود مییابند. مثال دیگر پاستا و پنیر است.
پاستا از نظر اسید آمینه ضروری لیزین و ایزولوسین ضعیف است. محصولات لبتی مقدار فراوانی از دو اسید آمینه را دارند و از دیگر پروتئینهای تکمیل کننده، میتوان کره بادام زمینی با نان و شیر با غلات را نام برد. بسیاری از این ترکیبهای غذایی، جزء طبیعی و معمول رژیم غذایی در قسمتهایی از جهان هستند که پروتئینهای حیوانی، نایاب یا بسیار گرانند.
نیازه روزانه بدن به پروتئین:
باید بدانید به عنوان یک قاعده کلی، لازم است افراد سالم 10 تا 35 درصد کالری روزانهشان را از پروتئین به دست آورند. همچنین متخصصان تغذیه به طور کلی 45 گرم پروتین در روز را برای یک زن سالم و 52 گرم در روز را برای یک مرد سالم به عنوان معیار تعیین کردهاند.
این مقدرا را میتوان به سادگی از مصرف گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، پنیر، ماست و حتی نان و غلات تامین کرد. ارتباط کالری خوراکیها با چاقی و لاغری در افراد مختلف، بسیار زیاد است.یک رژیم استاندارد، علاوهبر پروتئین، باید حاوی مقدار مناسبی از چربیها باشد، نقش چربی ها در بدن بسیار مهم است.
چربیهای غذایی برای تامین انرژی بدن و حمایت از عملکرد سلولها ضروری هستند، چرا که آنها به محافظت از اندامها و به گرم نگه داشتن بدن شما کمک میکنند.
نقش پروتئین در کاهش وزن:
در این زمینه با جایگزینی کربوهیدرات و چربی با پروتئین، میتوان هورمون گرسنگی را کاهش داده و چندین هورمون سیری را افزایش داد. به همین دلیل، مصرف پروتئین در مقادیر کنترل شده میتواند به کاهش وزن کمک شایانی کند.
از طرفی احتمال اولین علامت کمبود پروتئین در تغذیه کودکان، ضعف عضلات است. به عنوان مثال، عضلات کودکانی که پروتئین کافی دریافت نمیکنند، چروکیده و ضعیف میشود. همچنین موهای این کودکان نازک شده و ممکن است پوستشان زخمی شود و آزمایش خونشان میزان آلبومین پایینتری از حد طبیعی را نشان دهد.
کمبود پروتئین ممکن است در خون نمایان شود. گلبولهای قرمز خون فقط 120 روز زنده میمانند. برای تولید گلبولهای جدید، پروتئین لازم است. افرادی که به اندزاه کافی پروتئین نمیخورند.
کم خون میشوند و گلبولهای قرمزشان کمتر از حد مورد نیاز میشود. همچنین کمبود پروتئین ممکن است خود را به صورت احتباس مایع (شکم بزرگ در کودکان گرسنه)، از دست دادن مو و ضعف عضلانی ناشی از تلاش بدن برای محافظت از خود از طریق هضم پروتئینهای موجود در بافت عضلانی خود نشان دهد.
مواد غذایی با پروتئین بالا :
اگر شما قصد دارید مقدار زیادی پروتئین به رژیم غذایی خود اضافه کنید، یا اگر بیماری کبدی یا کلیوی دارید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. بهترین منابع پروتئینی که غنی از مواد مغذی و چربی اشباع شده کمتری هستند، عبارتند از:
گوشت لخم (گوشت کمچربی)غذای دریایی ،لوبیا،سویا،لبنیات کم، آجیل و دانههانکاتی جالب درباره پروتئینهامو، ناخنها و لایههای بیرونی پوست از پروتئین کراتین تشکیل شدهاند. کراتین یک پروتئین مقاوم به آنزیمهای گوارشی است. بنابراین اگر شما ناخنهایتان را بخورید، نمیتوانید هضمشان کنید.
نقش پروتئین در بدن :
استخوان مقدار فراوانی پروتیئن دارد، قسمت بیرونی استخوان با وجود مواد معدنی مانند کلسیم سخت میشود ولی ساختار اساسی داخلی که لاستیک مانند است، از پروتئین تشکیل شده و مغز استخوان نیز حاوی پروتئین است. همچنین گلبولهای قرمز خون حاوی هموگلوبین (که یک ترکیب پروتئینی که اکسیژن را در تمام بدن حمل میکند) هستند. پلاسما، مایع شفاف موجود در خون، حاوی قطعات چربی و پروتئین به نام لیپوپروتین است که کلسترل را انتقال میدهند و از بدن خارج میکنند.پروتئینها تقریباً تمام واکنشهای شیمیایی بدن را کاتالیز کرده، عناصر ساختاری اصلی همه سلولها را تشکیل داده، سیستم ایمنی را تنظیم و اجزای اصلی ماهیچهها را تشکیل میدهند.